Nedaleko od Lipljana i desetak kilometara od Pristine,u središtu starovizantijske episkopije Ulpijane,nalazi se manastir koji je remek delo srpske srednjovekovne umetnosti.Spada među najlepse evropske crkve 14.veka.Crkvu je sagradio srpski kralj Milutin Nemanjić,veliki ktitor i donator, 1315.god.Ovaj manastir je poslednji u nizu monumentalnih građevina kralja Milutina.Podignut je na ruševinama starije Bogorodičine crkve iz 13.veka koja je bila na temeljima stare bazilike iz 6 veka.Osovu hrama čine dva upisana krsta dužine 25m, Sa 4 male kupole i jednom većom u sredini.Građena je klesanim kamenom i opekom sa višedelnim ukrasnim prozorima,veoma skladnih stepenastih proporcija.Uz crkvu je dozidana i priprata.Oko 1539.god.Gračanica je imala i štampariju u kojoj je štampan Oktoih petoglasnik. Gračaničke freske su velelepne i oremašuju svojom lepotom vecinu živopisa sa kraja 14-og veka.Postoje tri vrste slikarstva u Gracanici.Najstariji je iz 1318.god.
Živopis u crkvi je rađen 1321 i 1322.god.Stotine scena ilikova su raspoređene na pravilan način unutar prostora crkve.Očuvana je ktitorska kpmpozicija kralja Milana i kraljice Simonide,kraljice Jelene Nnžujske,loye Nemanjića od Nemanje do Milutina.Sačuvane su i freske iz 1570.god.čiji je ktitor bio patrijarh Makarije Sokolović.
U riznici se čuva nekoliko ikona,jevanđelje iz 15-og veka i nekoliko rukopisa.Manastir je aktivan,ženski.